HET HOGE NOORDEN EN DE KUST

Na een ontspannen verblijf in de bossen van Kaamanen rijden we 20 augustus Noorwegen binnen. De grenspost is onbemand en we merken dan ook weinig van de overgang. Wat ons verbaast is dat de benzineprijzen er fors hoger zijn dan in Finland en Nederland. Opvallend voor een land die zijn eigen olievoorraden oppompt. We bezoeken in Karasjok het parlementsgebouw van de Noorse Sami. De Sami hebben via dit parlement invloed op de Noorse regering in alle zaken die de Sami aangaan. Zoals bijvoorbeeld behoud van de Sami cultuur en taal, gebruik van het land voor de rendieren enz. Het deel van het gebouw waar de vergaderingen worden gehouden is een bijzonder ontwerp in de vorm van een tipi. De rondleiding door het parlementsgebouw willen we graag volgen, maar die start pas over anderhalf uur. Wij gaan daar niet op wachten, want de weg naar ons reisdoel de Noordkaap is nog lang. We mogen ter plekke wel de openbare bibliotheek bekijken die warm is vormgegeven met veel hout.

Onderweg naar de Noordkaap wordt het landschap minder bosrijk, rotsiger en de heuvels hoger. En we zien de beroemde fjorden. Via een mooie kustweg en meerdere tunnels komen we dichtbij de noordelijkste punt van het Europese vasteland. Dat is niet de beroemde (met de auto te bereiken) Noordkaap, maar de daarnaast gelegen landtong Knivskjellodden, waar alleen een voetpad overheen gaat. Alleen “vergeten” de Noren uit commercieel oogpunt om daar veel ruchtbaarheid aan te geven. Busladingen toeristen betalen namelijk een flinke toegangsprijs om op de Noordkaap te mogen staan. Wij weten dankzij onze reisgids beter en wandelen morgen naar het echte noordelijkste puntje. En (heel Nederlands) het is nog gratis ook! Op de camping in Skarsveg, een pittoresk plaatsje dicht bij de Noordkaap, huren we een gezellig huisje. De rendieren lopen relaxt rond de huisjes en in het dorp, waar geen mens te bekennen is en een pub ontbreekt. Gezellig! Het is er winderig en guur en dat past wel bij “het einde van de wereld”. We maken dik ingepakt een korte wandeling langs bijzondere rotsformaties dicht bij de kust. Alvast een “opwarmertje” voor morgen. De wandeling op Knivskjellodden de volgende dag is erg fraai. We lopen over met stenen bezaaide paden in een rotsachtig en golvend landschap. Af en toe over planken waar de grond erg drassig is. Op een korte motregen bui na blijft het gelukkig droog. Met de straffe wind om onze hoofden bereiken we het noordelijkste puntje en zetten voldaan onze namen in het logboek. De Noordkaap aan de overkant van de baai ziet er vanaf hier indrukwekkend uit. Een torenhoge en steile klif die, eerlijk is eerlijk, daardoor landschappelijk veel meer tot de verbeelding spreekt dan de noordelijkste punt op Knivskjellodden. Maar van hieruit is hij veel mooier te zien dan wanneer je er bovenop staat. Daarna dezelfde weg weer terug over de stenen, de planken en in de straffe wind. Na deze lange en inspannende wandeling van 18 kilometer komen we moe en rozig terug in ons huisje.

De volgende dag reizen we langs de mooie fjordenkust zuidwaarts. We komen naast de gebruikelijke rendieren onderweg ook een prachtige vos tegen. Het beest is helemaal niet schuw en kijkt ons nieuwsgierig aan. En wij hem! Het wordt ongepland een extra lange rit, want we keuren onderweg veel overnachtingsmogelijkheden af. We zijn gewend aan het rijke aanbod en de vaak goede prijs/kwaliteit verhoudingen in Finland. De nog beschikbare huisjes in Noorwegen zijn vaak aftands met slechte bedden en de hotels erg duur. Als we een prima plek gevonden denken te hebben mogen we niet eerst binnen kijken voor we beslissen. De dame achter de balie kijkt ons aan alsof we haar een oneerbaar voorstel doen. We krijgen de zuinige opmerking dat de huisjes simpel maar schoon zijn en daar hebben we het mee te doen. Niet dus. Wij rijden door, graag of helemaal niet! Het wordt later en later en de overnachtingsmogelijkheden zijn, nu het laagseizoen is, zeer dun bezaaid. Toch te veeleisend en overmoedig geweest? Gelukkig vinden we rond 10 uur toch nog een heel aardig appartement en hoeven we niet in de auto te overnachten.

Voordeel van deze lange reisdag is wel dat we de volgende dag al snel op onze geplande bestemming Kilpisjarvi zijn. Het plaatsje ligt in Finland in de uiterste westpunt bij de grens met Noorwegen en Zweden. Het gebied is landschappelijk fraai. Meren, bossen en kale afgeronde bergen vormen samen een mooi plaatje. We boeken er een vakantiehuis voor drie nachten met haard en sauna. Heerlijk een paar dagen pas op de plaats. Ook hier zijn er gezellig veel rendieren om ons heen met vaak zeer fraaie geweien. We hebben geluk met het frisse maar zonnige weer en maken twee mooie wandelingen. De eerste dag wandelen we naar de hoogste top en genieten we van de prachtige uitzichten. De tweede dag varen we met de boot het meer over en wandelen we terug naar het dorp. Eerst lopen we naar het drielandenpunt wat aan de rand van een meertje ligt. Het is een groot blok beton waar een steiger omheen is gebouwd. We doen even een rondje Finland, Zweden en Noorwegen en lopen daarna verder door de bossen en over de heuvels, genietend van het mooie landschap. Na afloop van de wandelingen zweten we de vermoeidheid eruit in de sauna en stoken de houtkachel lekker hoog op.

Op 26 augustus reizen we in de regen westwaarts naar de Vesteralen in Noorwegen, een ruige eilandengroep ten noorden van de Lofoten. Onderweg klaart het weer gelukkig op. Halverwege de middag komen we aan in het vissersplaatsje Sto. De walvissafari die we vanuit Sto morgen willen maken gaat helaas niet door. Er zijn te weinig reserveringen. Dinsdag is er wel een safari als het weer het toelaat en we reserveren alvast een plekje op de boot. We overnachten in een aardig appartement met uitzicht op de haven. Geen sauna helaas, want die hebben de Noren opvallend genoeg niet in of bij hun huizen. Waarom ze daarin afwijken van hun Zweedse en Finse buren weten we niet. Met het vaak gure klimaat en de vele buitenactiviteiten zou het prima passen. We maken maandag als alternatief voor de afgelaste safari een rondwandeling van Sno naar Nyksund en terug. Een mooie wandeling heen langs de kust en terug over meerdere bergpieken met fraaie uitzichten. Geen wandeling voor mensen met hoogtevrees, want het gaat soms steil omhoog en naar beneden en over smalle paadjes op steile hellingen. Een ruig en heel mooi gebied. De Noorse koningin wandelt hier regelmatig en de wandeling heet dan ook passend de Koninginnewandeling.

Op dinsdag gaat de walvissafari gelukkig door dankzij een kalme zee en zonnig weer. Volgens de reisorganisatie is het weer die dag het beste van deze zomer tot nu toe. Bofkonten zijn we weer! We moeten ons desondanks dik inpakken om warm te blijven, inclusief muts en handschoenen. Voor vertrek krijgen we eerst uitleg over de reden dat hier het hele jaar door walvissen zijn. Bij Noorwegen begint een stuk uit de kust het continentale plateau. Het voedselrijke diepzee water stroomt in oostelijke richting en botst daar tegen aan. Het onderste voedselrijke water wordt omhoog gestuwd en mengt zich met het oppervlaktewater, waardoor de plankton welig groet. Een waar feestmaal voor de walvissen. Ook leren we dat er hier alleen mannetjes zijn. Vrouwen en kinderen zwemmen om onduidelijke reden zonder de mannen op het zuidelijk halfrond. Voor een familiereünie moeten de mannetjes dan ook flink reizen. We zien tijdens de tocht zeehonden, diverse vogelsoorten en jawel……drie walvissen. Zij zijn door de bemanning opgespoord met onderwatermicrofoons en we mogen met een koptelefoon luisteren naar het geluid dat ze produceren. Het blijken potvissen te zijn want ze maken een klikkend geluid. Ze blijven ongeveer 25 minuten onder water voordat ze naar de oppervlakte komen en daar wachten we geduldig op. De boot blijft keurig op redelijke afstand om de dieren niet te stressen. Frida is dolenthousiast, want we zien en fotograferen na meerdere safari’s voor het eerst de staarten als de dieren weer duiken. Onderweg horen we van een van de uit Finland afkomstige gidsen dat de overheid hier naar olie wil boren. We vinden het samen met de gids echt onbegrijpelijk. Dit voedselrijke water is niet alleen voor de walvissen belangrijk maar ook voor de stokvis. Een belangrijke inkomstenbron voor de bevolking van Vesteralen en de Lofoten. En een hele oude traditie. Daarnaast is het ook niet toerisme bevorderend als je de boorplatformen vanaf de kust kunt zien. Hopelijk komen ze nog tot andere gedachten. Al met al was het een zeer geslaagde en boeiende tocht.

De volgende dag reizen we naar A, een vissersdorp op het zuidelijkste puntje van de Lofoten. De eilandengroep is een populaire toeristenbestemming en dat is goed te verklaren. Er zijn veel pittoreske en veelkleurige vissersdorpjes in een ruig berglandschap. De stokvisindustrie en het toerisme zijn hier, net als op Vesteralen, de belangrijkste bron van inkomsten. Grote hoeveelheden kabeljauw, komend vanuit de Barents zee, wordt hier in de winter gevangen. Er worden veel vissers van elders ingehuurd om in de korte tijd dat het mag zoveel mogelijk te vangen. Daarna worden de vissen op enorme rekken maandenlang in weer en wind gedroogd en tot stokvis verwerkt. Het toeristenseizoen loopt al weer op het einde en het is lastig om nog een huisje te huren. De dorpjes maken een ingeslapen indruk. Vele verhuurders hebben de zaak gesloten of zijn alleen nog via telefoonnummers te bereiken. En sommigen verhuren slecht onderhouden huisjes of kleine kamertjes voor veel geld, waar we geen trek in hebben. We vinden na enig zoekwerk een leuk huisje in Sorvagen, dichtbij A.

We bekijken de volgende dag bij opnieuw mooi weer (mazzelaars!) op ons gemak de vissersdorpjes in deze unieke omgeving. En we bezoeken het stokvismuseum in A, een privé museum van een oude vishandelaar. Hij vertelt met veel passie over de stokvis industrie op de Lofoten, de grootste ter wereld. Ook krijgen we een boeiende Franse documentaire te zien over de kabeljauwvangst op de Lofoten in de winter. Iedereen van jong tot oud is dan druk met de verwerking van de gevangen vis. Morgen verlaten we het mooie Noorwegen en reizen dan via Zweden naar Finland, waar we uiteindelijk in Helsinki onze wereldreis afsluiten.

Frida & Bert