NOMADEN EN HUWELIJKSAANZOEK

Op 17 mei komen we ’s middags aan bij ons hotel in Borujerd in de provincie Lorestan. Het hotel heeft twee zalen voor bruiloften en ander feesten. De begane grond is voor de mannen en de eerste verdieping voor de vrouwen. Want zelfs bij bruiloften mogen mannen en vrouwen vanwege de strenge Islamitische regels niet samen feesten. Dansen is eveneens te frivool en een verboden activiteit. En ook te opzwepende muziek is niet toegestaan; je mocht eens in de verleiding komen om te gaan dansen! De bruidegom mag op deze speciale dag wel als enigste man met de vrouwen feesten. Bofkont! Het zal niet verbazen dat deze rigide regels in de praktijk nogal eens worden overtreden. Men viert de bruiloft thuis waar geen controle is of de politie knijpt een oogje dicht na het overhandigen van een kleinigheid. We treffen het want deze avond is in ons hotel een bruiloftsfeest. Harde muziek schalt ons tegemoet uit beide zalen. Wij roken gezellig samen waterpijp en drinken thee bij de buren. Die avond gaan we met Hassan kebab eten in de stad. Bij terugkomst gaan we met zijn drieën weer gezellig aan de waterpijp, de thee en wisselen we foto’s uit totdat het feestgedruis is afgelopen. De volgende ochtend zien we tot onze verbazing in de ontbijtruimte op tv een videoclip met sexy geklede dames. En we zien een Engelse versie van 1 tegen 100. Terwijl dergelijke spelletjes officieel niet zijn toegestaan. Het blijkt dat toeristenhotels wel een satellietschotel mogen installeren waar dit soort buitenlandse programma’s op te ontvangen zijn. Particulieren mogen geen schotelantenne hebben. Terwijl daarnaast internet wel overal gebruikt wordt en er internet cafés zijn toegestaan. Verwarrend. Vandaag zijn we verder naar het zuiden gereisd. We overnachten in een appartement in een groot vakantiepark vlak bij een meer. Hier nemen we hartelijk afscheid van Hassan die terugreist naar het noorden waar hij woont. We drinken thee en roken nog even samen een traditionele waterpijp met sterke tabak, waar we alle drie wat draaierig van worden. Een forse Cubaanse sigaar is er niks bij! Het appartement heeft een hele ruime woonkamer met grote eettafel. De keuken en badkamer verdienen niet de schoonheidsprijs (letterlijk) en als we de matrassen uitproberen blijken deze weer spijkerhard te zijn. Gelukkig hebben we onze matjes! S’ avonds verschijnt een chauffeur om ons naar een restaurant op het enorme vakantiepark te brengen. Geen overbodige luxe gezien de afstand. In een sfeerloze en verder lege zaal gooien we een kebab naar binnen en laten ons daarna terugbrengen naar ons appartement waar we lekker lezen en ons verhaal bijwerken.

Na een prima ontbijt wachten we de volgende ochtend tevergeefs op onze gids/chauffeur, die ons naar Chelgerd in het Zagros gebergte zou brengen. Na een belletje naar onze contactpersoon in Teheran verschijnt even later als stand-in onze chauffeur van de vorige avond. Hij spreekt helaas geen woord Engels en kan niet voor gids spelen. Het zij zo, we zijn blij met zijn komst. Bij aankomst in Chelgerd na een mooie rit ontstaat er verwarring. Hij brengt ons naar een ander hotel dan ons schema aangeeft en er blijkt gereserveerd te zijn voor 3 nachten i.p.v. 1 nacht. Weer een belletje naar onze reisagent in Teheran. Onze geplande twee overnachtingen bij nomaden in de bergen blijken op last van de politie niet door te gaan vanwege “toegenomen politieke spanningen”. Later horen we van een hoteleigenaar dat het niet is toegestaan om bij burgers te logeren. Via de hotels kan men ons doen en laten beter nagaan. We passen ons uiteraard flexibel aan bij het nieuwe schema. Wel irritant dat we niet eerder zijn ingelicht door onze contactpersoon en de hotelkeuze (van 4 sterren naar 1) niet aan ons is voorgelegd. Maar niet getreurd. We logeren nu in het ene hotel (weinig mis mee) en zitten in de veel leukere lobbyruimte van het dichtbij gelegen andere hotel. De eigenaar hiervan vindt het prima, want nu kan hij mooi samen met ons zijn Duits ophalen. De volgende ochtend gaan we met onze lokale gids mr. Faramarzi de Zagros bergen in. Hij is er al ruim voor de afgesproken tijd met zijn oude Toyota Landcruiser. Gewijzigd schema? Wij kunnen het hem niet vragen, want hij spreekt helaas geen woord Engels. Eerst nog rustig ontbijten, waarbij we in gesprek raken met een Iraanse die in Mashad in het noorden woont. Een plaats die wij ook nog bezoeken op 1 juni. Ze biedt spontaan aan om ons dan een rondleiding door de stad te geven. Graag natuurlijk! De telefoonnummers van haar en haar man worden opgeschreven.

Na het ontbijt gaan we de bergen in, die adembenemend mooi zijn. Een woest en nauwelijks bewoond gebergte, waar momenteel nog op de hoogste delen sneeuw ligt. In deze omgeving wonen de Bakhtiari nomaden en onze gids is een van hen. We worden vele malen uitgenodigd voor de thee en melk met soms wat lekkers erbij. De laatste nieuwtjes worden uitgewisseld met de gids en de sfeer is vaak direct ontspannen en huiselijk. Het is jammer dat we elkaars taal niet spreken, want wij zijn net zo nieuwsgierig naar hun manier van leven als zij naar de onze. Een Engels sprekende tolk erbij zou het perfect hebben gemaakt. Onze gids vertelt met enthousiasme zijn verhaal, waarbij wij gokken en hopen hem te begrijpen. Het zijn heel bijzondere kijkjes in de keuken bij deze vriendelijke en gastvrije mensen. Ze leven in tenten met als basis lage stenen muurtjes. De mannen dragen prachtige vilten jassen met kenmerkende strepen en vilten zwarte ronde hoedjes. De vrouwen dragen zwarte of veelkleurige kleding. Allemaal hebben ze een open blik en gitzwart haar. Opvallend dat we ook door een groep vrouwen op de thee worden gevraagd, terwijl hun mannen afwezig zijn. De vrouwen die we ontmoeten mengen zich ook nadrukkelijk in de gesprekken. Het is duidelijk geen mannenmaatschappij bij de nomaden. Zij leven voornamelijk van hun geiten en schapen en zoeken nu de sneeuw grotendeels gesmolten is de hoger gelegen gebieden op. Ze vinden het leuk als we ze op de foto zetten. Een man trekt speciaal hiervoor zijn mooiste kleding aan, doet een zware riem met kogels om en pakt zijn geweer erbij. Prachtig. Ook wil hij samen met zijn vrouw op de foto. We beloven dat we de foto’s opsturen. Even later wordt de auto bij een rivier geparkeerd en maken we een wandeling de bergen in. Eerst moeten we met onze blote voeten over keien door het ijskoude en hard stromend smeltwater. Elkaar vasthoudend en pijn lijdend bereiken we de overkant. Mr. Faramarzi lacht om ons gespartel. Voor Bakhtiari is het dagelijks werk maak hij duidelijk. Zal best, voor onze tere Hollandse voeten is het even flink afzien. We klimmen en dalen, waarbij we ook over sneeuw lopen waar een riviertje met hoge snelheid onderdoor stroomt. Onze gids zal wel weten wat ie doet. We bereiken een prachtig dal, waar we een tijdje in stilte genieten van de omgeving en de gids een sfeervol Bakhtiari lied zingt. Terug de rivier over houden wij watjes gewoon onze schoenen aan. Dan maar natte sokken en schoenen, die drogen wel weer. Ondertussen trekt de Toyota met gemak een vastzittende auto uit de rivier. De mannen zijn onze gids zeer dankbaar. Daarna rijden we terug naar ons hotel.

De volgende dag staan we vroeg op en gaan we nog verder de bergen in. Het is weer thee drinken bij de gastvrije nomaden en enorm genieten van de prachtige landschappen. Vandaag bezoeken we ook een Bakhtiari dorp hoog in de bergen, waar de huizen van natuurstenen en leem zijn gemaakt. Het is zo steil dat het dak van de ene woning het terras van de volgende is. Door de aardkleuren gaat het dorp bijna in het landschap op. We lunchen gezellig bij een familie in het dorp. En mr. Faramarzi laat ons van alles zien. Tot slot bezoeken we nog de plaatselijke moskee. Op de terugweg maken we hoog in de bergen kennis met de familie waar we zouden hebben overnacht als de politie dat niet verboden had. Thee drinken natuurlijk en op de foto, waarbij de jonge vrouw spontaan een groot geweer pakt en er trots mee poseert. Wat is dat toch met die geweren hier in de bergen? Uiteraard sturen we de foto naar hen op. Er stopt ook een jonge wegwerker met zijn machine, die opvallend veel aandacht aan Frida besteedt. Ik zit al lang aan de thee als ook Frida aanschuift. Hij had hele verhalen tegen haar en ze begreep eerst niet waar het over ging. Gaandeweg het gesprek krijgt ze in de gaten dat hij haar wel als tweede vrouw wil hebben. Hij begreep dat wij geen kinderen hebben. Een vrouw zonder kinderen is per definitie ongelukkig merken we uit de vele gesprekken. Men heeft medelijden met ons als we vertellen dat we geen kinderen hebben. Hij wil haar graag gelukkig maken en haar kinderen schenken. Wel strelend voor haar ego dat hij haar erg aantrekkelijk vindt en blijkbaar veel jonger inschat dan 51 jaar. Uiteraard is er voor een huwelijk toestemming nodig van mij als huidige echtgenoot. Mannen mogen een echtscheiding aanvragen in Iran, vrouwen niet. De man laat zijn machine staan en reist met ons mee terug naar Chelgerd. En dan vraagt hij voorin naast mij gezeten of we niet kunnen praten over de overgang van Frida van mij naar hem. Ik maak hem direct duidelijk dat er niet over te praten valt. Bij het afscheid in Chelgerd nodigt hij ons uit voor een bezoek bij hem thuis. Hij dringt aan, maar ik blijf beleefd weigeren. Einde verhaal denk je dan. Maar als we na deze lange dag even liggen te dutten op de hotelkamer wordt er aan de deur geklopt door een hotelmedewerker. Er is iemand met een auto beneden voor mij. Ik heb al een vermoeden en ja hoor….. de wegwerker staat er en nodigt ons weer vriendelijk en beleefd uit hetgeen ik weer vriendelijk en beleefd weiger. Frida heeft wat emoties losgemaakt bij deze aanhouder.

De volgende dag gaan we op weg naar Esfahan, de meest toeristische stad van Iran vanwege de mooie pleinen, gebouwen en parken. Onderweg maken we een tussenstop in Shahr-e Kord, waar we door onze gids/chauffeur een kledingwinkel worden binnen geloodst. Twee vrouwen die bekenden van hem zijn runnen de zaak en bieden Frida als geschenk een kledingstuk aan. Frida slaat het aanbod vriendelijk af, want de rugzak zit al zo vol. Vervolgens sluiten de vrouwen de winkel en nodigen ons uit voor een lunch bij vrienden. Eerst nemen zij ons nog mee naar het etnologisch museum van de stad. Daar is men zo enthousiast over onze komst dat iedereen zich ermee bemoeit. Van bewaker tot restaurateur en directeur. We krijgen een VIP behandeling en alle deuren gaan open. Het gebouw is van binnen prachtig versierd met wandschilderingen uit het eind van de 19e eeuw. Na het museumbezoek lunchen we bij twee jonge Iraniërs in hun kleine appartement. Onze gastheer is, zoals zoveel jonge Iraniërs die we speken, tegen het huidige regiem en de strakke regelgeving. Twee jaar terug heeft hij meegedaan aan de vreedzame demonstratie in Teheran voor meer vrijheid, hetgeen toen hardhandig de kop is ingedrukt. De lunch is uitgebreid en gezellig en na de fotocessie en mailadressen uitwisselen gaan we naar Esfahan. Ons hotel ligt aan een mooi park dicht bij de rivier. Mijn darmen beginnen te rommelen en ook Frida begint last te krijgen. We vermoeden een lichte voedselvergiftiging. Hierdoor slaan we opeenvolgend het avondeten, het ontbijt en de lunch over.

Ondanks dat we ons slapjes voelen wandelen we de volgende middag toch nog naar het beroemde Imam plein. Het op 1 na grootste plein ter wereld en de hemel in geprezen vanwege de mooie gebouwen. Mij valt het eerlijk gezegd een beetje tegen. Een vrij saai en eenvormig plein met een grote vijver en grasperken, waar inderdaad een paar mooie gebouwen aan staan. Esfahan heeft mooie parken in de binnenstad, waar we heerlijk uitrusten en mensen kijken. In de stad heerst een ontspannen sfeer. We horen van een jonge Iraniër dat na de grote demonstratie twee jaar terug het regiem toch wat meer toestaat. En alles is ondergronds, c.q. achter de voordeur te krijgen. Alcohol drinken, luisteren naar rock en metal muziek en dansfeesten houden gebeurt ieder weekend in de grotere steden en woestijnstadjes. Zoiets is natuurlijk ook niet tegen te houden met 70% jongeren. Ook hier is de mobiele telefoon even belangrijk als eten en drinken. De volgende dag gaat het ontbijt er weer prima in en doen we de grote stadswandeling uit de LP. Bazaar natuurlijk, moskeeën, paleizen, parken en opnieuw het grote plein. Het is er veel gezelliger dan gisteren, want het is donderdagmiddag en dus weekend. De fontein is aan en later ook de subtiele verlichting. Veel picknickers, een trotse vader die zijn zoon naar voren schuift om Engels met ons te oefenen en stiekem flirtende vrouwen. Leuk! Nog even gezellig in het theehuis bij het plein thee drinken en een waterpijp roken om het feest compleet te maken. Dat denken we tenminste, want de waterpijp krijgen we niet omdat het roken daar voor vrouwen verboden is. Na de thee vertrekken we dan ook snel. We komen daarna bijna in de verleiding om een tapijt te kopen. Naar binnen gelokt met enkele Nederlandse woorden en koppen thee valt ons oog op een prachtig lichtkleurig tapijt van wol en zijde. Erg verleidelijk en volgens de verkoper natuurlijk belachelijk laag geprijsd en uniek. Tuurlijk jongen! Maar waar moeten we het thuis neerleggen? We hebben al een tapijt waar we gek mee zijn. We doen het na veel wikken en wegen niet. Tot slot eten we traditioneel Iraans eten in een fraai traditioneel restaurant. We zitten als stijve Nederlanders weer wat onhandig op een verhoogd bed. De kleermakerszit gaat ons nog steeds niet erg goed af. Morgen gaan we naar Acqda, waar een tweedaagse woestijntrektocht op ons wacht.

Frida & Bert