DE WOESTIJN EN HET NOORDEN VAN IRAN

25 mei vertrekken we uit Esfahan naar Acqda, een oude stad in de woestijn. We hebben ons voorbereid om met de minibus te gaan. Tot onze verrassing meldt een jongeman zich bij het ontbijt. Onze taxi staat klaar. Helemaal luxe natuurlijk en na een kleine drie uur rijden worden we bij ons hotel in Acqda afgezet. De rit erheen gaat door een leeg en desolaat landschap, waar enkele stadjes, fabrieken en veel vrachtwagens onderweg voor de afwisseling zorgen. Ons hotel is een prachtig gerestaureerd traditioneel lemen huis in het oude deel van de stad. Dikke muren zorgen voor koelte in de zomer en warmte in de winter. Onze vriendelijke gastheer Mohammed zorgt gelijk voor eten en drinken. Hij heeft samen met onze chauffeur en zijn vrienden het hotel mooi gerestaureerd. We zijn de enigste gasten en kiezen voor de meest traditionele kamer met matrassen op de grond. Buiten is het flink warm, maar door de dikke muren is het in onze kamer lekker koel. We maken een wandeling door het oude stadsdeel waar veel gebouwen en enkele woningen mooi zijn gerestaureerd. Er is nog een hoop werk te doen maar de vraag is of dat gaat gebeuren. De bewoners van Acqda wonen liever in het nieuwe gedeelte, waardoor de oude binnenstad maar spaarzaam bewoond is. Veel oude huizen hebben badgirs, (soort schoorsteenpijpen op rij) als airconditioning. Een simpel maar effectief koelsysteem in een omgeving waar het erg heet wordt in de zomer. Later in de middag krijgen we een rondwandeling door de tuinen van Acqda. Een verrassend groot complex van fruitbomen en gewassen, die via smalle kanaaltjes geïrrigeerd worden. Onderweg plukken we diverse vruchten van de overhangende bomen. Met Mohammed, zijn moeder en zijn beide vrienden oogsten we in hun tuin diverse fruitsoorten. 1 klimt er in de boom, schudt en de rest vangt de vruchten met kleden op. Daarna thee drinken bij zijn familie, waar iedereen gezellig aanschuift. Na het late avondeten gaan we ter afsluiting gezellig aan de thee en de waterpijp. De volgende dag bezoeken we Chak Chak (druppel, druppel), een bedevaart dorpje in de woestijn. Een prinses van de Zoroastranisten (godsdienst voor de Islam met verering water, wind, vuur en aarde) zou hier met een staf op de rotsen geslagen hebben, waarna er druppels water uitkwamen. Vandaar de naam voor deze plek. Ook hier weer uitgebreid op de foto met enkele Iraniërs en ons mailadres uitwisselen. Het woestijnlandschap is hier mooi door de veelkleurige heuvels. De weg ernaar toe is net als gisteren leeg en nauwelijks begroeid. Na een ontspannen siësta laat Mohammed ons in Acqda nog enkele gerestaureerde gebouwen van binnen zien. Ook de grote poort beklimmen we, waardoor we een prachtig uitzicht hebben over de oude stad. Thee en een waterpijp zorgen daarna weer voor een heerlijk ontspannen afsluiter.

De volgende dag rijden we opnieuw door het woestijnlandschap, waar af en toe oases opduiken. Deze worden van water voorzien door een eeuwenoud ondergronds water systeem. We drinken thee bij enkele boeren, bezoeken nog een tempel van de Zoroastranisten en vermaken ons de rest van de dag met lezen, thee en waterpijp. Heerlijk ontspannen met een temperatuur buiten van ver in de 30 graden. Veel te warm om heel actief te zijn. De dag erna vertrekken we naar Yazd, verder naar het zuiden de woestijn in. Onderweg nog een stop in Meibod bij een oud postkantoor en een karavanserai, waar traditionele tapijten worden geweven. Erg knap hoe dat wordt gedaan maar de patronen en kleuren spreken ons echter absoluut niet aan.

In Yazd logeren we in de oude binnenstad in een mooi gerestaureerd traditioneel huis van steen en leem. We nemen afscheid van Mohammed en dwalen door de sfeervolle steegjes. Yazd is een van de oudste steden ter wereld, waar al vele duizenden jaren mensen wonen. De lemen huizen kunnen in dit deel van de binnenstad wel een opknapbeurt gebruiken. Er zitten veel vervallen huizen tussen, die regelmatig tot openbare vuilnisbak zijn gepromoveerd. We zien helaas vaak tijdens onze wereldreis dat de bewoners verpakkingen achteloos van zich af smijten en zich daar absoluut niet druk om maken. We blijven het onbegrijpelijk vinden dat mensen gewoon tussen die troep willen leven. De temperatuur nadert de 40 graden, dus we zoeken zoveel mogelijk de schaduw op tijdens onze wandeling. Het meer toeristische deel van de binnenstad is duidelijk mooier en intensiever gerestaureerd. Net als in Aqcda zijn ook hier veel badgirs, het ouderwetse aircosysteem, op de daken te zien. Als we in een huis onder een badgir staan merken we hoe goed dat werkt als afkoeler. Na een heerlijke lunch hobbelen we rustig terug naar ons hotel. Het eten in Iran vinden we erg lekker met veel keuzes in stoofpotjes. Ook de onvermijdelijke kebab, maar daar zijn we een beetje op uitgegeten na onze Turkije reis. En we zijn vaste klanten van de sappenbars met de vele verse sappen (die met fijngemalen walnoot, pistache en honing is mijn favoriet).

We ontmoeten twee sympathieke Nederlandse motorrijders, waar we gezellig een middag mee aan de klets zijn. Zij mogen als buitenlanders wel met motoren boven de 150 CC rijden, wat voor Iraniërs niet is toegestaan. Alleen de politie heeft motoren met meer CC zodat ze nooit op snelheid geklopt worden. Het mag duidelijk zijn dat de Nederlandse motorrijders veel bekijks hebben en een voorkeursbehandeling op de weg krijgen. Soms wordt het verkeer gewoon gestopt om ze voorrang te geven. We vertrekken van Yazd naar het groene noorden, dwars door de woestijn. De beoogde slaaptrein gaat helaas niet door en we reizen als alternatief met de bus naar Maschad. De 1 na grootste Iraanse stad, waar veel pelgrims komen. Het is na Mekka de heiligste stad voor de moslims. Hier is het ook ruim boven de 30 graden en we doe het rustig aan. Hapje eten in een theehuis met een waterpijp na afloop. We bezoeken daarna het enorme complex met de graftombe van de 9e imam Reza. Het is vrijdag en het is er ongelooflijk druk. Frida moet nog wel eerst een chador om anders mag ze niet binnen. Van ons hotel kan ze er eentje lenen, wit met kleine bloemetjes bedrukt , net een laken. Wel vreemd want de meeste chadors die vrouwen dragen zijn zwart. Er wordt regelmatig om Frida haar outfit gegniffeld. Beeldig gewoon! Een indrukwekkend aantal pelgrims is aanwezig waarbij we ons als waarschijnlijk enige katholiek en protestant een beetje verloren voelen. Op alle pleinen zijn kleden neergelegd waarop mensen zitten. Sommige mannen en vrouwen zijn devoot in gebed en anderen maken er een relaxt familie uitje van waarbij mannen en vrouwen bij elkaar zitten.. Bij de tombe van Reza zijn wij overigens als niet-moslims niet welkom. Voor de rest kunnen we op alle pleinen rondlopen. Daar staan mannen met plumeaus te zwaaien om het pelgrim verkeer in goede banen te leiden.

De volgende dag gaan we met de nachttrein naar Teheran. Een coupe voor 4 personen is ons deel, waarin twee conservatief geklede dames ook plaats moeten nemen. Er is voor hen geen aparte vrouwen coupe beschikbaar. Een heel bijzondere situatie voor hen. Na een prima verlopen reis komen we aan in ons hotel in het centrum van Teheran. Een van de meest lucht vervuilde steden ter wereld. Het is opvallend rustig in de stad. Vandaag, zondag, is de sterfdag van imam Khomeini en morgen de feestdag van imam Ali. Met het weekend ervoor (donderdag en vrijdag hier) hebben de Iraniers daardoor vier dagen vrij. De inwoners van Teheran zijn massaal de stad uit waardoor de lucht zeldzaam schoon is. Veel zaken zijn gesloten en we besluiten een stadspark op te zoeken. Nadat Frida een foto heeft genomen op een groot plein en ik de camera weer opberg in de tas hoor ik opeens een motorgeluid achter mij. Een motorrijder komt over de stoep in volle snelheid rechts langs mij heen, snijdt in 1 vloeiende beweging de riem van de fototas door en grijpt deze mee. Slingerend gaat hij er op hoge snelheid met onze camera vandoor. Door de vrijwel lege stoep op deze rustige dag kon hij helaas deze capriolen uithalen. Stevig vloekend zetten we de achtervolging in, maar dat is natuurlijk volstrekt zinloos. Enkele mannen zijn getuige en helpen ons direct. Een motoragent wordt erbij geroepen en een proces verbaal wordt opgemaakt. Daarna in een politiewagen naar het bureau, waar niemand Engels spreekt. Iedereen bemoeit zich ermee en is vol begrip over zoveel onrecht. Vervolgens wachten we lange tijd op een Iraanse ambtenaar van Buitenlandse Zaken die wel Engels spreekt. Het proces verbaal wordt compleet gemaakt. Klaar is Kees denk je dan. Nee hoor, we moeten naar een andere politiepost waar men de zaak in behandeling moet nemen. Daar krijgt de ambtenaar van BZ merkbaar woorden met de politieman over hoe nu verder. Men besluit dat wij zelf morgenvroeg de zaak maar aan de rechter moeten voorleggen. Die kan dan beslissen of de camerabeelden van het plein met daarop wellicht de diefstal gebruikt mogen worden door de politie. Een vreemd verhaald, je zou denken dat de politie dat zo wel mag. Als toetje moeten we via de NL ambassade een formulier aanvragen waarmee zij de officiële papieren weer kunnen opvragen. We krijgen alle papieren nu wel mee, waarbij men adviseert om via de ambassade een tolk in te schakelen voor bij de rechter. Vreemd en erg omslachtig! We verwachten niet dat de ambassade zich met een diefstal zal bemoeien. De volgende ochtend bellen we met de ambassade. Het antwoord van de ambassadeur is helder. Niet naar de rechter gaan, want dat kan door de taalbarrière wel eens voor moeilijkheden zorgen. Zo weinig mogelijk contact met de Iraanse autoriteiten is haar dringende advies. En van formulieren voor de verzekering heeft ze nog nooit gehoord. We volgen het advies braaf op. We hebben immers de proces verbalen voor de verzekering en de dief valt toch niet te achterhalen in deze grote stad.

We reizen naar onze eerdere gids Hassan in het noorden. Eerst nog even de gebruikelijke taferelen met onze vrienden de taxichauffeurs bij het busstation. Met engelengezichten beweren een tiental chauffeurs dat er geen bus meer naar het noorden meer gaat die dag en wij wel een taxi moeten nemen. Natuurlijk jongens! Een halfuur later zijn we met de bus onderweg naar Hassan in Ebrahim Sara. We worden na de busreis spontaan bij zijn huis afgezet door twee vriendelijke buurtbewoners. Het weerzien met Hassan is zeer hartelijk en zijn huis gezellig. We maken kennis met zijn ouders, zijn jongste zus en zwager. De groene omgeving met veel rijstvelden is vochtig warm.

De komende twee dagen bezoeken we met Hassan en zijn zoontje Aryan enkele bezienswaardigheden. Een oud kasteel hoog in de bergen in Rudkan, een etnologisch museum, enkele sfeervolle lokale markten en de Kaspische zee. Daar zien we de vrouwen met hoofddoek en volledig aangekleed volgens de Islamitische regels zwemmen. De religieuze politie houdt toezicht zodat alles volgens die regels verloopt. In hoog zomer worden er lange schermen de zee in gespannen waar tussenin de vrouwen apart van de mannen in bikini mogen zwemmen. Afgeschermd voor de wellustige blikken van de mannen. Gezellig! De weg naar zee lijkt met zijn rietvelden wel de Weerribben. We voelen ons helemaal thuis! Het dorp waar Hassan woont is zeker gezellig met meerdere theehuizen, waar de mannen van dezelfde leeftijdscategorie bij elkaar komen en de nieuwtjes uitwisselen. Zijn grootvader van 82 runt een theehuis in het nabijgelegen dorp, waar we gezellig bij het bejaardenclubje aanschuiven. Ook bij het theehuis waar zijn vader een vaste gast is. We zijn overal van harte welkom en de mannen willen van alles over het leven in Nederland weten. Voor het slapen gaan roken we een waterpijp en wisselen foto’s uit met Hassan. Na twee ontspannen dagen gaan we met de bus terug naar Teheran, onze laatste stop in Iran. We vliegen door naar Yerevan, de hoofdstad van Armenië, waar we onze reis vervolgen. Frida is heel erg blij dat de hoofddoek nu af kan en de lange bloezen verwisseld kunnen worden voor vlotte korte exemplaren. De strenge Islamitische voorschriften voor vrouwen begonnen haar, net als een deel van de Iraanse vrouwen, behoorlijk te irriteren. De Iraanse vrouwen zijn er waarschijnlijk nog lang niet vanaf. Het onderstreept dat de vrijheid die we in Nederland hebben een groot goed is. Het neemt allemaal niet weg dat we enorm hebben genoten van onze reis door Iran en met name van de mensen daar, die ons zeer gastvrij hebben ontvangen. Een hartverwarmende ervaring en een bezoek aan Iran is dan ook van harte aan te bevelen.

Frida & Bert