PANAMA

Aan het eind van onze reis in Ecuador krijg ik de griep. Terug in Quito met koorts het bed in en alleen voor een maaltijd eruit. Frida haalt medicijnen bij de lokale apotheek waar ze met handen en voeten duidelijk maakt wat ze wil hebben. Met de nodige medicijnen kom ik weer op de been maar in het vliegtuig naar Panama met de airco en de nodige extra bacillen wordt het er niet beter op. Dus in Panama City duik ik het bed weer in en gaat Frida op pad naar een reisbureau en inkopen doen. De stad is erg warm en staat vol met moderne flatgebouwen, de een nog hoger dan de andere. Met behulp van de plattegrond in de Lonely Planet gaat ze op pad. Op de plattegrond staan de straatnamen. In de straten zijn echter zelden straatnaambordjes te vinden; daar doen ze niet aan in Panama. Al vrij snel raakt ze de weg kwijt en komt ze in een villawijk met dusdanig luxe villa's dat er bewakers aan de poort staan. Na een half uurtje is ze weer terug bij af en gaat ze nu de vermoedelijk goede kant op. Ze komt bij een kerk en vraagt daar de weg. Helaas wordt ze precies de verkeerde kan opgestuurd. Bij 4 taxichauffeurs vraagt ze vervolgens de weg maar niemand die het weet. Een uur verder en veel gepuzzel later staat ze weer bij dezelfde kerk en gaat ze nu de andere kant op. Ze beland eindelijk bij het reisbureau, die een half uur geleden gesloten is. Soms valt het mee, soms valt het tegen. Dan maar op weg naar een van de grote shoppingmalls waar van alles te koop is, als je geld hebt tenminste. Groepjes jongelui staan er te ‘chillen’; dat kan hier ook want de airco staat volop te draaien. Met nog wat extra pillen voor mij en een korte broek voor haar komt ze laat in de middag weer terug in het hotel. Inmiddels kent ze Panama stad prima en vinden we heel snel de weg naar een aardig restaurant.

De volgende dag reizen we door naar de koelere heuvels van El Valle. Een plaatsje midden in een grote vulkaankrater met een aangename temperatuur in de avond en nacht. Daar blijven we drie nachten in een van de vier kleine huisjes van twee Amerikaanse pensionado’s. Panama is populair bij de Amerikaanse pensionado door de politieke stabiliteit, goede gezondheidszorg en het prettige klimaat. Zoals Spanje populair is bij de Nederlanders. Er wordt door de overheid ook speciaal beleid gemaakt om er maar zoveel mogelijk te verleiden om naar Panama te komen. Met succes zo blijkt want er zitten er meer in El Valle. De reis naar El Valle was een belevenis op zich. We verwachten een grote bus, maar komen in een Toyota busje voor 28 personen te zitten. Onderweg laat men niemand langs de weg staan. Er blijken minstens 50 mensen in een busje voor 28 personen te passen. Het wordt gezellig lijf aan lijf plakken in de warme bus. In El Valle eet ik veel kippensoep als medicijn en drink ik de lokale kruidenthee van onze energieke gastvrouw. En we drinken gezellig een glaasje wijn met onze jonge Engelse buren. Zij zijn op huwelijksreis en zijn fervente vogelaars. Panama zo wordt ons verteld blijkt een mekka voor de vogelaar. Door de verschillende landschappen (jungle, koelere bergen, nevelwoud en grote waddenachtige zandplaten) zijn er heel veel soorten vogels te zien, als je geduld en een grote telelens hebt. Bij hun stond de teller al op enige honderden vogels, bij ons op enkele soorten.

Aan de zuidwest kant van het Panamese gebergte is het momenteel het droge seizoen en aan de noordoost kant heerst malaria en regent het vaker. We besluiten daarom om aan de zuidwest kant te blijven. Met de bus reizen we naar David in het westen, de 2e stad van het land. Eerst gaan we weer met een kleine bus van El Valle naar de hoofdweg, de Pan-Americana. Dat gaat in een zodanig traag tempo, dat in Ecuador de chauffeur al lang gemolesteerd zou zijn. Het tempo van handelen lijkt op alle fronten in Panama een stuk lager te liggen. Met een jaargemiddelde van minimaal 27 graden wellicht goed te verklaren. Vervolgens reizen we verder met een grote bus tot aan Santiago, wat ongeveer halverwege onze route ligt. Gelukkig kunnen we ons prima vermaken met de film Konan de Barbaar, waar veel vechten in zit en het bloed weer rijkelijk vloeit. In Santiago stappen we weer in een Toyota busje, waar we eerst een halfuur inzitten voordat we uiteindelijk vertrekken naar David. Het busje moest natuurlijk wel eerst vol zitten! Deze keer wordt er vrijwel niet onderweg gestopt om nog meer mensen in te laden. Eenmaal in David aangekomen ga ik nog even naar de kapper. Vanwege de hoge temperaturen zijn de kappers daar in de avond open. Ook hier kennen ze kammetje 1 van de tondeuse. Met diverse lotions en haartjes wegscheren met een ouderwets mes kost de knipbeurt toch wel 3 dollar. Afzetter! Maar wel weer een lekker kort kapsel. Door mijn griep hebben we de 1e week nog weinig van Panama gezien. Mede daarom besluiten we om een auto te huren voor de 2e week van ons verblijf. Hierdoor kunnen we veel flexibeler rondreizen.

Op vrijdag 20 januari halen we de auto op bij het vliegveld van David en reizen we naar Boquete in de bergen. Koeler en met een mooie natuur met veel verschillende bomen en bloeiende planten en een omgeving waar veel koffieplantages zijn. We vinden met moeite een overnachtingsplek, want er is een festival in Boquete. Die van de bloemen (soort mini-keukenhof met jawel een molentje!) en de koffie (die vervangen was door muziek en drank). Soort klompenweek in Twello, want alle overgebleven handel is op marktkraampjes uitgestald en wordt zo aan de man/vrouw gebracht. Stelt allemaal niet veel voor, maar gezellig druk is het wel. Frida zet de oordopjes in om te kunnen slapen want de volumeknop gaat in het pretpark fors omhoog tot diep in de nacht. De volgende dag volgen we een leuke en interessante koffietour bij de plantage Finca Lerida. Nooit geweten dat de bonen in een rode bes zitten en het proces vrij simpel is. Heerlijke koffie! We reizen verder naar de andere kant van de vulkaan Baru. Een prachtige rit door een zeer dunbevolkt landschap. Veel bloemenkleuren en mooie doorkijkjes. En ook de nodige ervaringen met Panamese automobilisten opgedaan. Zonder waarschuwing stoppen op de weg of zonder richting aan te geven afslaan. En bochten soms met 10 kilometer per uur door, want dat is natuurlijk niet altijd even gemakkelijk. Of waar je officieel 40 mag met 80 door scheuren. Sommigen lijken hun rijbewijs met zegeltjes bij elkaar te hebben gespaard. Opletten dus en aanpassen. We vinden een leuk appartement in de buurt van Volcan Baru. En eten lekker in hun drukbezochte restaurant, waar het personeel zeer ontspannen werkt. Sommige gasten hebben na een uur nog geen drankje, maar niemand die protesteert. In de keuken waar we zicht op hebben is het erg relaxed en gezellig. Het restaurant zit vol, maar dat is geen reden voor een tandje bij. Het eten smaakt echter prima en wij gaan voldaan van tafel. De volgende dag maken we met enkele hotelgasten een wandeling met gids naar een waterval. De omgeving is het walhalla voor de vogelliefhebbers, die gisteravond al met de verrekijker in de hangmat lagen te loeren. Op een zwerm kolibries na die rondvlogen bij een voedersilo hebben we echter tijdens de wandeling geen dieren gezien. Wel een relaxte wandeling gemaakt.

Daarna rijden we door naar de kust naar een klein eco resort met enkele huisjes bij het strand. Het is een landschappelijk mooie, maar ook lange rit. Aan veel wegen in het binnenland wordt gewerkt. Gelukkig op deze zondag niet, maar dat maakt de rit niet minder spannend. Soms is er 1 weghelft klaar waar iedereen op wil rijden, ongeacht welke richting. Het levert in een bocht nog een spannend moment op van een linksrijdende kamikazepiloot. Het resort blijkt inderdaad een relaxplek, waar een welverdiend heerlijk Duits tarwebier voor extra ontspanning zorgt. We komen daar onverwacht de sympathieke Engelse vogelaars weer tegen en pakken de gezellige gesprekken weer op. We kunnen in de avond met ons zaklampje naar de rivier op zoek naar de alligators, die dan actief zijn. Gezellig, maar we nemen toch liever nog een biertje met de beide vogelaars. De volgende dag bezoeken we het dorpje Santa Catalina met haar beroemde surfstrand, waar het er ook heel relaxt aan toegaat. Weinig toeristen en geen hoge golven. Ook moeten we hoognodig benzine tanken, maar daar blijkt geen pomp aanwezig en ook niet in de wijde omgeving horen we. Gelukkig komen er na overleg tussen enkele mannen vijf jerrycans met benzine uit een schuurtje die wij kunnen kopen. Prima service! Rest van de dag lezen we heerlijk een boek in de hangmat en dutten we een beetje. Dat wordt gevolgd door een avond met een stroomstoring. Geen licht maar wel erg romantische mede door de prachtige sterrenhemel.

Dinsdag 24 januari bezoeken we Azuero, de provincie met de meeste Spaanse invloeden. De autorit geeft ons een duidelijk rallygevoel vanwege het slalommen langs de vele gaten in de weg. En soms er in slakkentempo dwars doorheen als er geen uitwijk meer mogelijk is. We worden al blij als er zandwegen opduiken, omdat die vaak beter zijn dan de asfaltwegen. We hebben zelden zulke slechte wegen gezien. Gelukkig zien we ook weer fraaie landschappen van golvende heuvels en slaperige dorpjes. In een resort aan de kust huren we de helft van een mooi huis en smullen we van een heerlijke paella. De volgende dag rijden we door naar Pedasi, een leuk slaperig stadje aan de zuidkust met een hoog percentage schommelstoelen en kleurrijke huisjes. De wegen worden daarna beter, maar het landschap en de stadjes juist minder interessant. Een tegenvaller. We hebben nog wel een leuke stop in een oud koloniaal dorpje met een kneuterige kerk. En met een oude dorpskroeg met twee kleurrijke oude mannen erin. Prachtige ouderwetse muurreclames aan de wanden en een oude jukebox in de hoek. In de avond vinden we na veel zoeken een onderkomen die naar onze zin was. Wat het vinden van de juiste weg in Panama lastig maakt is dat plaatsnaamborden en straatnamen vrijwel overal ontbreken. Soms herken je een plaatsje alleen omdat er op het soms aanwezige politiebureau of brandweerkazerne de plaatsnaam vermeld staat. En als we het echt niet meer weten dan zijn er altijd nog de vriendelijke locals die ons de weg wijzen.

Donderdag de 26e bezoeken we La Flor de Panama, het leuke sigarenfabriekje van een zichtbaar trotse eigenaresse, die ons enthousiast ontvangt. Vanuit het niets opgebouwd tot de grootste werkgever van het dorp La Fintada. Voor de foto gaan haar haren los en de bril af. Daarna krijgen we een rondleiding door de fabriek. Enkele sigaren gekocht natuurlijk. Vervolgens hebben we onze slaapzakken teruggestuurd naar Nederland. Deze nemen veel ruimte in en we denken prima zonder te kunnen. Een heel spektakel op het lokale postkantoor, waar meerdere beambten zich met ons pakket bezig houden. Een doos en plakband hebben we al meegenomen, maar het geheel moet nog in bruin inpakpapier. Een vriendelijke beambte loodst ons naar de lokale super voor aanschaf van het papier. Wij moeten de doos uiteraard zelf inpakken en de postzegels erop lijmen. Daarna de nodige formulieren invullen en ondertekenen en een kopie van het paspoort inleveren (waarvoor was ons een raadsel). Nadat vrijwel iedereen in het postkantoor zich ermee heeft bemoeid (je maakt het ook niet iedere dag mee dat er buitenlanders een pakket willen versturen) is het pakket uiteindelijk klaar voor verzending naar Nederland. Hopelijk komt het over enkele weken (of maanden) aan.

Vrijdag de 27e hebben we een appartement in het oude gedeelte van Panama stad geboekt en hebben we de auto weer ingeleverd. We moeten meer betalen voor de auto dan ons vooraf was verteld (7% belasting erover en ook airporttax), wat het nodige verbale vuurwerk oplevert tussen Frida en de vals grijnzende medewerker. We gaan bij het verhuurbedrijf Alamo een officiële klacht indienen. Oud Panama stad is een heel sfeervolle omgeving, die op de UNESCO werelderfgoedlijst staat. Er is veel opgeknapt maar er is ook nog veel te doen. Zwartkopgieren hebben hun nesten in vervallen panden en cirkelen gezellig boven het stadsdeel. Bij ons appartement zit gezellig een gier op de rand van ons dakterras. Bizar! Zaterdag maken we een mooie tour met een boot door een deel van het Panamakanaal. Er komen met de taxi is wel weer een hele bevalling. Taxichauffeurs in Panama verwachten namelijk dat jij weet waar het adres precies is. Zij hebben vaak geen flauw benul hoe hun stad in elkaar steekt. De trip met de boot is echter prachtig. We varen door twee sluizen heen, achter een groot vrachtschip aan. Een indrukwekkende ervaring. Ook bijzonder hoe in enkele minuten de sluizen volstromen en de boten omhoog worden getild. Het maken van het kanaal heeft ruim 22.000 slachtoffers door met name malaria gemaakt. De 1e poging in 1880 door de Fransen is mede daardoor na tien jaar gestaakt. Zij dachten na het Suezkanaal met hun ervaring een makkie te hebben aan het Panamakanaal. De Amerikanen hebben het karwei verder afgemaakt nadat bekend was dat malaria via muggen werd verspreid en men de ziekte kon bestrijden. Zij kregen de klus en het beheer in ruil voor de hulp bij de Panamese onafhankelijkheidsstrijd tegen Colombia rond 1900. Opvallend: tussen Panama en Colombia is tot op heden geen directe weg over land. Een goede buur… Vanaf 2000 beheren de Panamezen met succes zelf het kanaal en met een forse uitbreiding ervan is men momenteel bezig. Het is de motor van de Panamese economie.

Zondag de 29e vliegen we naar Havana in Cuba. Daar hebben we al een overnachtingsplek bij Cubanen thuis kunnen regelen. We zijn heel benieuwd hoe het daar is!

Frida & Bert