HAVANA EN HET WESTEN

We landen strak op tijd op Havana airport. Daarna moeten we echter 40 minuten wachten op de landingsbaan vanwege 'controles'. Dat belooft wat als we door de douane heen moeten. Maar dat gaat gelukkig zeer soepel. De laatste horde is een medisch team dat bij het woord Holanda, ons zonder verdere vragen doorlaat. We hebben blijkbaar een goede reputatie als het om het verzekeren van medische kosten gaat. Die behandelingen zijn voor Cubanen gratis, maar niet voor de buitenlanders, die zonder verzekering het land niet binnenkomen. Via internet hebben we via ene Leo een kamer bij particulieren gehuurd, wat sinds het midden van de jaren 90 officieel is toegestaan. De eigenaar betaalt wel voor alle dagen belasting, ook al komt er geen gast. Een risico, maar er zijn steeds meer casa particulares in Cuba te vinden. Molina, die ons naar het huis zal brengen, staat zoals afgesproken met een bordje met Frida's naam te wachten. Eerst onze dollars wisselen voor CUC (peso), die speciaal voor de toeristen is ingevoerd. Cubanen zelf betalen met de nationale peso, die 1/25ste van de CUC waard is. Omdat we dollars inleveren krijgen we wel een strafkorting van 10%. Dat zien we dan maar als extra bijdrage aan de socialistische staat. We gaan met de auto van Molina en komen zowaar 20 meter ver. De politie houdt ons aan. Paspoort controle en veel discussie. Toeristen moeten blijkbaar in een officiële staatstaxi vervoerd worden. Alhoewel Molina aangeeft toestemming te hebben voor het vervoer van toeristen moeten we toch overstappen in een officiële taxi. Sneu voor hem, maar het is niet anders.

Aangekomen op het particuliere adres in de oude binnenstad, ontvangt de vriendin van onze gastheer Frederico ons enthousiast. We krijgen een kamer met wat doorhangende bedden en we moeten de badkamer delen met andere gasten. Geen punt, want de locatie is prima en de sfeer is hartelijk. Eerst de oude stad verkennen. Die is zeer sfeervol met levendige straten en huizen in vele kleuren en ook verschillende staat van onderhoud. Er is nog veel werk aan de winkel, maar de financiële middelen zijn schaars. Ook prachtige oude Amerikaanse auto's uit de jaren 50 rijden er rond. Na de revolutie van 1959 mochten particulieren geen auto's meer kopen vanwege de brandstofcrisis, veroorzaakt door de Amerikaanse sancties. Sinds kort mag dit wel weer, maar de Cubanen hebben het geld vaak niet om een auto te kopen. De auto's die er zijn worden met alle middelen op de weg gehouden. Cubaanse automonteurs zijn op dat gebied ware kunstenaars. Vanwege de vervoersproblemen wordt van alles als taxi ingezet. Paard en wagen, fietstaxi's, brommer taxi's, trucks. Soms lijkt er een tank door de straten te rijden, maar dat blijkt dan een auto op zijn laatste benen te zijn. De sfeer in Havana is prima. Ontspannen en levendig. Uiteraard heb je als rijke toerist opeens veel Cubaanse vrienden, die van alles willen regelen voor je. Goedkope 'top' sigaren, restaurant, taxi, hotel. Maar zodra je nee zegt blijven ze niet aandringen. Diverse mooi gerestaureerde pleinen bezocht en terrasjes gepakt. Het weer is prima met rond de 28 graden en zon. We maken tegen de avond kennis met onze gastheer Frederico. Een ex-advocaat, want verhuur van kamers levert veel meer inkomsten op dan in overheidsdienst blijven werken. De volgende ochtend komt na een prima ontbijt Leo kennis maken. Hij geeft ons allerlei informatie over het leven in Cuba en tips over het reizen. Ook een lijst met allerlei privé-adressen, waar we zeker gebruik van zullen maken. De eerste kennismaking is goed bevallen.

Die dag verkennen we de binnenstad verder en vermaken ons prima. Bij de grote hotels hebben ze internet. Wij proberen het uit. Het blijkt behoorlijk traag te zijn. Uiteraard sigaren gekocht bij een staatswinkel en geen neppers op straat. Ter afsluiting bij het sjieke hotel Inglaterra deze lekker opgerookt onder het genot van een daiqiri (cocktail met rum en lemon). De volgende dag willen we een sigarenfabriek bezoeken. Niet die van Partagas, want die schijnt erg toeristisch te zijn. We willen naar Romeo en Julieta, onze favoriete Cubaanse sigaar. Bij die fabriek komen volgens onze al wat oudere Lonely Planet gids weinig toeristen. In een prachtige open Amerikaan uit 1954 op weg. De chauffeur is gelijk een gids die ons onderweg van alles uitlegt. Hij vergist zich echter en we komen bij een andere fabriek, waar we via zijn bemiddeling wel direct kunnen aansluiten bij een toer. Het is er druk en we besluiten toch naar onze eerste keuze te gaan. Door de vergissing zien we zo wel veel van Havana. Aangekomen bij R&J .... is het nog veel drukker met busladingen toeristen die zich op de sigarenaanbiedingen storten. Mee met een toer? Dat is lastig, omdat we niet met een georganiseerde toer zijn. Over 1 uur kunnen we volgens een dame een toer volgen. De tijd volgemaakt met een kerkbezoek en een lekker ijsje. Op het afgesproken tijdstip kunnen we volgens dezelfde dame.... toch niet mee en moeten we het nog maar eens navragen bij de balie.

Met veel gemopper nokken wij af en gaan op weg naar onze volgende bestemming. Een begraafplaats met meer dan 2 miljoen graven. Veelal mooie grafhuizen en graven met prachtige beelden. Er zijn straten aangelegd en taxi's rijden af en aan. Veel locale beroemdheden liggen er en we worden op sleeptouw genomen door een oudere medewerker, die allerlei bijzondere graven aanwijst. Reuze interessant, maar hij weet in zijn enthousiasme niet van ophouden. Wij wel en na een half uurtje bedanken wij hem hartelijk voor zijn gidswerk. Vervolgens bezoeken wij de sjieke buitenwijk Miramar, waar de rijke Cubanen en Amerikanen hun villa's hadden. De meesten zijn na de revolutie naar Miami vertrokken met achterlating van hun mooie huizen, en hebben zeker geen warme gevoelens voor Fidel. Veel huizen zijn nu ambassades en goed onderhouden. Genoten van diverse art deco villa's, onze favoriete bouwstijl. Na de vele kilometers sjouwen nemen we een taxi terug naar het centrum. Ondanks het sigarengedoe een leuke dag.

1 februari reizen we door naar Vinales in het westen. Een dorp midden in een mooi karstgebergte met veel tabaksplantages. We gaan met een speciale toeristenbus van Viazul en blijken onderweg onderdeel van een tour, waardoor we ook een kruidenlikeurfabriekje en een tabaksplantage bezoeken. De gids verteld ons onderweg veel over het leven in Cuba, zoals gratis en goed onderwijs en gratis wonen. De woningnood is echter groot en er wonen vaak meerdere generaties onder een dak. Leuke bonus al deze extra's, maar hierdoor komen we 2 uur later dan gepland in Vinales aan. Onze gastvrouw heeft braaf gewacht bij het busstation op onze komst. Geen punt volgens haar. Een leuk adres en de gastvrouw blijkt een goede kokkin. De volgende dag willen we graag met de fiets de omgeving verkennen. Dat kan eenvoudig door aan te sluiten bij een georganiseerde tour, maar we willen graag individueel rondfietsen. Bij navraag blijken daarvoor maar 4 fietsen beschikbaar in heel Vinales. Morgenvroeg om 8 uur kunnen wij ons melden bij de verhuur om de mogelijkheden te bekijken. Dat wordt de wekker zetten. We sluiten de dag ontspannen af met een goede sigaar en oude rum. Ruim voor 8 uur sta ik de volgende dag bij de fietsverhuur, maar helaas zijn 2 mannen mij voor. Er blijft nog maar 1 mountainbike over en dat is dus pech hebben. Je kunt ook fietsen huren van de Cubanen zelf, maar dat is officieel verboden en kan hen in moeilijkheden brengen. We besluiten als alternatief een wandeling in het nationale park van Vinales te maken. Na ruim 1 kilometer worden we door 2 mannen staande gehouden. Het park kan alleen met een officiële gids bezocht worden en dat kan op 2 momenten per dag. We besluiten dat voor de volgende dag te organiseren en wandelen met een ruime boog langs boerderijtjes weer terug naar het dorp. Dan maar een relaxmiddag in onze schommelstoelen op het terras, ook niet verkeerd. De volgende ochtend met een kleine groep een wandeling met gids gemaakt in het park. De afstand is niet veel meer dan gisteren, maar de tour is toch leuk door de humoristische gids en alle wetenswaardigheden die hij weet te vertellen over koffie, maniok, ananas en tabak. Een sigarenfarm, eco-farm en familie van de gids worden bezocht, want zij moeten hun waren natuurlijk wel voor CUC aan de toeristen slijten. Geen punt, want de kwaliteit van de sapjes en sigaren is prima en de boeren krijgen zo een belangrijk extra inkomen. In de middag met 4 Duitsers uit onze tour gegeten in het dorp.

Daarna boeken we een bus voor 4 februari voor de volgende bestemming, Playa Larga, in het zuiden van Centraal Cuba. Daar is een mangrove gebied met veel vogels, waaronder massa's roze flamingo's volgens de reisgidsen. Vooraf weer een kamer bij particulieren gereserveerd via de lijst van Leo. Daar aangekomen is er toch geen plek, maar het alternatieve adres is erg leuk. Meerder broers wonen naast elkaar en het is een levendige boel. We hebben een prima kamer met terras bij broer 1. Broer 2 ziet ons sigaren roken en knoopt een praatje aan. Hij heeft een prachtige aanbieding voor ons, topsigaren voor weinig. We reageren niet enthousiast, maar hij komt later toch met 2 tassen vol sigaren aan. Familie werkt bij een fabriek, vandaar dat hij ze zo goedkoop kan aanbieden. De deur gaat op het haakje en hij toont mij Cohiba's en Partagas. Dat wil zeggen de dozen en bandjes zijn echt, maar de sigaren bij nadere inspectie niet. Volgens hem uiteraard wel. We drijven het niet op de spits en geven aan dat wij alleen robusto van R&J willen. Die heeft hij niet en hij druipt af. Ook op dit privéadres van broer 1 weer heerlijk gegeten. 5 februari gaan wij met een gids en broer 3 als chauffeur van de oude familie chevrolet naar het vogelparadijs La Salina. We hebben helaas de primeur van de eerste tropisch regenbui van deze winter, maar zien wel veel vogels, waaronder meerdere prachtige roze flamingo's. Broer 3 blijkt een gezellige verteller en we kunnen de Spaanse taal goed oefenen. In de middag duikt broer 2 weer op met jawel.... echte R&J. We mogen zelfs voorproeven maar dat is niet nodig want ze ruiken en zien eruit als echte. We kopen een doos voor een zeer redelijke prijs. De mannen uit de buurt spelen domino dat zo fanatiek gaat dat af en toe lijkt of ze ruzie maken. Hoezo een spelletje?

Wij willen graag op 6 februari door naar Cienfuegos. Ook dat kan de familie uiteraard regelen. Een neefje zal ons met zijn auto bij de snelweg afzetten, waar wij de toeristenbus kunnen pakken naar de stad. Opnieuw komt een auto uit de jaren 50 voorrijden, maar wel voorzien van een dvd-speler voorzien van reggaeton clips (Latijns-Amerikaanse hiphop). Neefje is zo zuinig op de auto dat de bekleding is omspannen met plastic en zo niet vies kan worden. Niet zo prettig zitten in een vochtige tropische omgeving maar ja. In Cienfuegos weer bij particulieren een kamer gehuurd op het uiterste puntje van de boulevard. Een prachtplek met aan beide kanten van het huis water. De binnenstad verkend, waar veel kleurrijke huizen staan en aan het centrale plein mooie panden met verschillende bouwstijlen. Bij volle maan romantisch gedineerd in onze achtertuin aan het water. 7 februari de stad verder bekeken waaronder een bijzondere begraafplaats die op de werelderfgoederenlijst staat. Ook geïnformeerd naar autohuur voor een korte periode, maar dat is vanwege het hoogseizoen lastig te regelen of heel duur. We besluiten daarom met een taxi naar onze bestemming in de bergen te gaan. Een stuwmeer met een mooie wandelomgeving. Onze gastvrouw regelt telefonisch een kamer in het staatshotel aan het meer. En zoonlief wil natuurlijk wel als (illegale) taxichauffeur optreden. Morgen vertrekken we daarmee naar onze volgende bestemming.

Frida en Bert