OOSTELIJK CUBA

In onze Seat gaan we 16 februari vanuit Camaguey op weg. De wegen blijken veel slechter dan wij verwachten en overtreffen die van Panama met gemak. Slalommen langs verraderlijke kuilen en hobbels in de weg. De rit gaat langs enorme velden met suikerriet, waar we regelmatig oogsttaferelen bekijken. Onderweg willen we graag wat eten inslaan in een supermarkt, maar die vinden we nergens. Echt de outback van Cuba, waar de mensen in de staatswinkels met bonnen hun voorraden levensmiddelen halen en toeristenwinkels niet bestaan. Na een boeiende tocht logeren we in een huisje van een staatshotel waar verder alleen enkele Cubanen te gast zijn. Een prachtplek in de bergen met mooi uitzicht. In het winkeltje daar wat vragen lukt niet, omdat de dame in kwestie telefonisch een belangrijk privégesprek heeft wat uiteraard voorgaat op werk. Ik leg uiteindelijk na enkele minuten het artikel en het geld op tafel en zij rekent af zonder mij verder aan te kijken. Zo gaat het ook natuurlijk. Het was, de volgende ochtend, de bedoeling om een wandeling maken naar een uitkijkpunt, maar het is zo heiig dat we ervan afzien. Het wordt een tocht door het binnenland naar de kust, waarbij we, volgens de kaart, een stukje onverharde weg van 5 kilometer tegen komen. Moet kunnen denken we, onze ervaring ermee in Australië in ons hoofd. Dat blijkt gaandeweg erg optimistisch. Al voor we het onverharde deel bereiken is het asfalt over grote stukken verdwenen. We moeten riviertjes oversteken waar Frida stenen moet verleggen en mij stap voor stap verder loodst. En de weg wordt slechter en slechter. Parijs - Dakar met de verkeerde auto. Terug is ook nauwelijks een optie. Richting het einde komen we een heuvel met zeer slechte ondergrond niet op en belanden deels in de greppel. Het einde van de rit? Gelukkig komt een Cubaanse boer te paard voorbij en helpt ons met het obstakel door overal stenen te stapelen en te helpen duwen. Uiteindelijk lukt het boven te komen met rokende banden maar zonder zichtbare schade.

De weg blijft onverhard met af en toe een stuk slecht asfalt en we halen na vier uur ploeteren over 60 kilometer opgelucht de kustweg. Helaas is die ook zeer slecht onderhouden. Op meerdere plekken is de weg deels verdwenen door invloed van het water of gebrek aan onderhoud. Vreemd dat onze reisgidsen uit 2004 (de enigen die we konden kopen) geen enkele melding maken over de slechte toestand van deze weg. In 8 jaar tijd kan er veel gebeuren maar niet dat de weg zo slecht is geworden. We nemen onderweg nog enkele lifters mee, want het vervoerprobleem is ook hier groot. We willen overnachten in een staatsmotel die in onze reisgids is omschreven als een heel aardig onderkomen. Waarschijnlijk is deze de afgelopen 8 jaar niet onderhouden want het ziet er zo slecht uit dat we er voor geen goud een kamer nemen. We zouden ook de enige gasten zijn geweest en dat verbaast ons niet. Omdat de volgende overnachtingsplek veel te ver rijden is moeten we er nu toch aan geloven …… de enige overgebleven optie is een all-inclusive hotel! We kunnen kiezen voor een kleine en een grote, beiden van dezelfde keten die een paar kilometer van elkaar liggen. We gaan voor de kleine. Er is nog plek en het hotel ligt prachtig op een heuvel aan zee. We krijgen een geel bandje om en vermaken ons prima. Lekker eten en drinken en de stamgasten bekijken, waarvan sommige al aardig in de lorem zijn van al die gratis cocktails en waar de meeste terrasstoelen met handdoeken zijn gereserveerd. Het bed is uitstekend en de volgende morgen staan we uitgerust op. We kunnen regelen dat we in het grote hotel mogen internetten (alleen voor gasten) en de lunch mogen gebruikten. Prima service! Met onze gele armbandjes melden we ons bij de receptie van het zeer grote hotel. Het internet werkt maar is zoals verwacht weer traag. Na ruim een half uur hebben we toch nog 4 foto’s aan onze weblog toegevoegd waarna we nog even wat mails versturen.

Na een buffetlunch gaan we met de auto weer op weg naar Santiago de Cuba. We zijn niet enthousiast over de beschrijvingen in de reisgidsen en besluiten het niet te bezoeken. Groot, druk en chaotisch met constant mensen die wat van je willen. We moeten wel door de stad op weg naar onze volgende bestemming en raken, ondanks onze plattegrond, gelijk de weg kwijt. Hoezo naambordjes en wegwijzers? Ook hier zijn de straten deels in bedroevende staat en we moeten alle zeilen bijzetten om de auto heel te houden. Ondanks het gebrek aan borden hebben we de weg naar de kloosterkerk van El Cobre toch gevonden. Hier staat een met goud omkleedde kleine zwarte madonna waar bedevaartgangers in grote getale naar toe gaan. Het Lourdesgevoel komt boven als we de kerk naderen. Veel aanbod van bloemen voor de heilige madonna en houtsnijwerk bij stalletjes langs de weg. Wel een erg goed onderhouden kloosterkerk die van binnen erg fraai is. Ernaast ligt een oud seminarie waar je kamers kunt huren. We besluiten er een kijkje te nemen om te zien of we daar kunnen overnachten. We worden opgewacht door een verveelde ploeg medewerkers, waarvan het opperhoofd met haar hoofd op de bar liggend wakker moet worden gemaakt. Er zijn gasten! Geïrriteerd gaat ze onder gegrinnik van haar collega’s aan het werk en roept na minuten gepeins opeens bits: “paspoorten!” Eerst willen we de kamer bekijken natuurlijk. Dat mag, helaas ziet de kamer er niet uit. Slechte bedden, verveloze wanden en een smerige badkamer. Doodzonde toch van zo een prachtig gebouw op een prachtige plek op de heuvel.

We rijden door naar een kustplaatsje, waar we een kamer bij particulieren huren. De volgende ochtend vroeg opgestaan, want we willen een hoge rots beklimmen met het beste uitzicht vaak in de ochtend. De weg is aangenaam goed en er zijn nog weinig mensen op de rots. Helaas is het toch heiig en het zicht daardoor wat minder, maar het is wel een prachtige plek. We rijden verder naar het oosten via een zowaar vrij goede kustweg door een mooi landschap met veel cactussen en mooi gekleurde rotsen. Onderweg willen we in Guantanamo een toer naar een uitzichtpunt vlakbij de beruchte Amerikaanse basis maken, maar dat blijkt niet meer mogelijk te zijn. Blijkbaar teveel politieke gevoeligheden momenteel. We besluiten naar Baracoa, de oudste stad van Cuba, door te reizen. Via een prima weg door de weelderig begroeide bergen gaan we van het droogste deel van Cuba naar het natste deel. We komen dan ook aan in een stad met veel groen aan de oostkust, met een aangename sfeer en veel houten huizen. We huren een kamer in een mooi koloniaal houten huis waar de sfeer hartelijk is en het diner heerlijk. 20 februari wandelen we in de binnenstad rond en genieten volop van de lokale chocolade, waar de stad beroemd om is. Zelfs bij ons ontbijt krijgen we warme chocolademelk, die zo dik is dat waarschijnlijk de repen gewoon zijn gesmolten.

In de middag geen we weer retour naar het zuiden, want doorrijden langs de noordkust is geen optie vanwege de slechte staat van de weg. Er zijn weinig overnachtingsmogelijkheden onderweg zodat we pas laat in de middag bij een mooi hotel op een heuvel aankomen. Daar worden we echter om onduidelijke redenen niet toegelaten. Er is een ploeg Cubanen aanwezig en de manager van het hotel wil ons er blijkbaar niet bij hebben. Dat het hotel vol is zoals hij beweert geloven we absoluut niet. Een tegenvaller, waardoor we noodgedwongen in het donker door moeten naar Bayamo, de volgende stad op onze route. Een vrachtwagen voor ons wordt ons baken. En dat is geen overbodige luxe. Er is geen fiets in Cuba met verlichting, laat staan een handkar. Maar men fietst of rijdt vrolijk in het donker over de onverlichte wegen. Gevaarlijke taferelen zijn dan ook geen uitzondering onderweg. Achter “onze” vrachtwagen aanhobbelend komen we in Bayamo aan en vinden na enig zoekwerk en doorverwijzingen een leuke kamer vlakbij het centrum. Nog even een hapje eten en op het terras een glaasje rum gedronken en een sigaar opgestoken. De volgende ochtend blijkt Bayamo een mooi en opvallend goed onderhouden centrum te hebben en een aangename stad om in rond te slenteren.

In de middag rijden we verder naar Camaguey, de stad waar we de auto hebben gehuurd en waar we hem deze dag weer moeten inleveren. Om kwart voor 5 komen we aan bij het kantoor. De werktijd van de medewerker zit er blijkbaar bijna op want naar de auto, die er toch alles behalve schoon uitziet na onze 6-daagse tocht, wordt niet gekeken. We moeten snel handtekeningen zetten, krijgen de borg terug, handen schudden en daarna worden we vriendelijk uitgezwaaid. In Camaguey kunnen we eindelijk weer sigaren kopen, want tot onze verbazing zijn die alleen voor toeristen in de grote steden te koop. Zelfs aankloppen bij fabriekjes in kleinere steden levert geen resultaat op. Morgen 22 februari willen we een dagje naar het strand aan de noordkust. Via onze gastheer is uiteraard een taxi tegen een gunstig tarief te regelen, iedereen heeft zo zijn netwerk in Cuba. We hebben eerder nagevraagd bij een staatsreisbureau, maar het was niet via een bustoer te regelen en over alternatieve oplossingen denkt men vervolgens niet na. Het is een all-inclusive bestemming met veel hotels en zonder busverbinding voor individuele reizigers zoals wij. Om 10 uur in de ochtend vertrekken wij met de taxi naar het strand van Playa Santa Lucia, waar we heerlijk onder een rieten parasol op strandbedden van een all-inclusive hotel hebben gelegen (illegaal!), gedommeld en gelezen. Feitelijk de 1e dag tijdens onze wereldreis dat we echt geluierd hebben en het bevalt prima. De chauffeur heeft op ons gewacht en brengt ons aan het eind van de middag weer terug naar Camaguey. Ondanks constant in de schaduw gelegen te hebben zien we er toch uit als kreeften. Het was toch verstandiger geweest om ons in te smeren, ook al dachten we dat dit in de schaduw niet nodig zou zijn.

Morgen willen we doorreizen naar Santa Clara, halverwege de terugreis naar Havana. Het zal nog spannend worden of we met de bus mee kunnen, want het is niet mogelijk te reserveren. Een uur voor vertrek van de bus moeten we op het busstation zijn. Daar zitten we vervolgens voor Jan met de bekende achternaam te wachten. We kunnen pas kaartjes kopen als de bus is gearriveerd en er nog plek is. Cubaanse logica. Gelukkig kunnen we wel mee. Bij het busstation in Santa Clara staat de gastvrouw van een casa particular in het oude centrum ons op te wachten. Onze gastheer in Camaguey heeft dit ongevraagd voor ons telefonisch geregeld. Het blijkt een prima adres en de gastheer is een gezellige verteller. Hij spaart allerlei spullen van verschillende landen, die keurig op een rijtje in de kamer liggen uitgestald. Na het installeren drinken we nog even op het centrale plein van de binnenstad een cocktail en roken er een sigaa. Het is de dag van het boek met veel stands en een gezellige sfeer op het plein. We melden ons om 8 uur weer bij onze gastvrouw voor het heerlijke avondeten. Zij weet ook nog wel een betrouwbaar adres in een mooi koloniaal pand in Havana voor de volgende avond en reserveert op ons verzoek telefonisch alvast een kamer voor ons. Handig want we komen daar pas laat in de avond aan. De volgende ochtend na het ontbijt lopen we naar het mausoleum en het standbeeld van Che Guevara. De revolutionair wiens beeltenis we het meest tegenkomen in Cuba. Een mooie man met een innemende uitstraling. In Santa Clara is onder zijn leiding de beslissende slag geleverd door de revolutionairen. De stad is trots op hun held. Bij aankomst wordt ons streng naar onze nationaliteit gevraagd en dan pas mogen we het mausoleum in. Vreemd, maar misschien is bij het antwoord ‘Amerika’ geen toegang tot dit heiligdom. Daarna gaan we weer relaxed op het centrale plein aan de sigaar en een drankje. We hebben een leuk contact met een dove man, die uiteindelijk toch in het Nederlands op schrift vraagt of wij sigaren willen kopen. Net zoals het contact met een man die in Duitsland heeft gewerkt en een leuk gesprek vanochtend begon. Tot hij een bijdrage vroeg voor de schooltas van zijn dochter. Jammer, maar wel kenmerkend voor onze reis in Cuba. Het gevoel een lopende geldautomaat te zijn komt helaas regelmatig voor en smoort onze spontaniteit als mensen gesprekken willen aanknopen op straat. De moeilijke economische situatie is daar mede debet aan, maar toch.

Laat in de middag vertrekken we met de bus naar Havanna en komen laat in de avond aan bij een mooi koloniaal pand in het hart van de oude binnenstad. 25 februari zwerven we heel relaxed door Havana en met een terrasbezoek sluiten we onze reis door Cuba af. We hebben met veel plezier en verwondering door dit bijzondere land gereisd.

We wilden in eerste instantie nu verder richting Turkije, maar het is nog te koud om daar over land naar het oosten te reizen. Geen nood. We hebben de wereldkaart erbij gepakt en een tussenstop voor 1 maand uitgezocht met mooi weer, bijzondere landschappen en vele wandelmogelijkheden. Het zijn de Kaap Verdische eilanden voor de kust van West-Afrika geworden. Daar hadden we al eerder info over opgezocht en dat zag er prima uit als wandelbestemming. Morgen 26 februari is onze volgende stop Praia, de hoofdstad van de eilandengroep. Vanmiddag beginnen we aan onze reis Havana-Madrid-Lissabon-Praia. Gezellig vliegtuigen in en uit.

Frida en Bert