ZUIDOOST TURKIJE EN KACKAR MOUNTAINS

Op 24 april vertrekken we vanuit Tatvan naar het zuiden. In het verkeer in de oostelijke steden blijft het flink uitkijken. Autofabrikanten kunnen hier rustig bezuinigen op snelheidsmeters, spiegels en richtingaanwijzers. Ze worden nauwelijks gebruikt. Zonder kijken de weg opdraaien, risicovol inhalen, al slingerend mobiel bellen, spontaan remmen en van weghelft wisselen zonder te kijken zijn schering en inslag. We hebben regelmatig de hand op de toeter en voet op de rem om botsingen te voorkomen. Een tankwagenchauffeur maakt het die ochtend helemaal bont. Hij rijdt ons met veel getoeter bijna op de bumper nadat Frida moet afremmen vanwege forse gaten in de weg. Na nog even bumperkleven haalt hij ons in op een onoverzichtelijk punt. Even later haalt hij nogmaals een auto in terwijl er geen ruimte voor is. Deze auto en de tegenligger moeten beiden de berm in om ongelukken te voorkomen. Met zulke idioten is het niet verwonderlijk dat Turkije helaas een hoog aantal verkeersslachtoffers heeft.

Gelukkig gebeuren er ook leuke dingen die dag. We bezoeken Bitlis, een niet toeristische stad met een oud historisch centrum. Daar mogen we van de vriendelijke bewakers de eeuwenoude medresse (oude koran school) van binnen bekijken. Als we vervolgens een moskee bekijken neemt een man ons in de oude binnenstad spontaan op sleeptouw. We bekijken veel historische gebouwen, her en der handen schuddend. Hij geeft enthousiast uitleg aan de hand van een oude foto en we komen binnen op plekken die je normaal niet kunt bezoeken. Deze privé rondleiding in de stad is heel bijzonder en erg leuk. We bedanken hem hartelijk en gaan verder naar Midyat in het zuiden. De stad blijkt een verrassend mooie oude binnenstad te hebben. We overnachten in hotel Shmayaa, een 1600 jaar oud huis van een toen rijke familie. Het is na diverse bestemmingen sinds 2011 een hotel. Een prachtig gerestaureerd pand met sfeervolle en luxe vertrekken en mooie terrassen. De stad is een mengelmoes van verschillende culturen en geloofsrichtingen, wat ontspannen samenleeft volgens de Turkse hotelmanager.

De volgende dag bezoeken we in de omgeving meerdere Syrisch orthodoxe kerken. Deze zijn of worden met oog voor detail vakkundig gerestaureerd. Waar we ook komen, we zijn van harte welkom en krijgen overal privé rondleidingen. Ook bezoeken we het klooster Mon Gabriel, de vroegere zetel van de patriarch van de Syrisch orthodoxe kerk. We worden door de leidinggevende uitgenodigd voor een kopje thee en raken in gesprek over het samenleven in een verder Islamitische omgeving. Dat gaat volgens hem moeizaam, andersgelovigen worden tegengewerkt . De kerk is bijvoorbeeld al tien jaar aan het procederen met de Turkse overheid over het eigendom van de landerijen rondom het klooster. Terwijl ze sinds de 3e eeuw het land in bezit hebben. In het gesprek komt ook de kwestie van de uitzetting in de 1e wereldoorlog van de Armeniërs aan bod. Zij waren veelal lid van de kerk en vormden toen een grote minderheid in Oost Anatolië. In de jaren daarna zijn er nog velen vertrokken naar andere landen. Het aantal Syrisch orthodoxe kerkgangers in Nederland is volgens onze gastheer met 20.000 geloofsgenoten (rond Hengelo en Enschede met name) nu groter dan het aantal dat nog in Turkije leeft. Als de info klopt zet dat wel vraagtekens bij de tolerantie naar andersgelovigen in deze omgeving.

De volgende dag gaan we op weg naar Mardin, een stad die zoals Midyat ook een mooie oude binnenstad heeft en in dit geval sfeervol tegen een heuvel is aangebouwd. Ten zuiden van de stad begint de grote vlakte van Mesopotamië, het land van melk en honing. Plat als een pannenkoek, zover het oog reikt. We rijden eerst door naar Dara, een oude Romeinse stad met een necropolis (begraafplaats) en grote ondergrondse cisternen (wateropslagplaatsen). Frida vindt het allemaal reuze interessant en indrukwekkend. Kan mij niet zo boeien dit keer. De temperatuur schiet nu al flink boven de 30 graden uit, wat mijn wandelzin niet bevordert. Onbegrijpelijk ook dat ze de plaatselijke vuilnisbelt bij de Romeinse stad ruïnes hebben aangelegd. Toerisme bevorderend! Genoeg gemopperd, Frida geniet volop van deze Romeinse bouwkunde. Daarna bezoeken we nog een groot Syrisch orthodox klooster, waar we een korte rondleiding krijgen. Aardig commercieel van opzet hier met diverse winkeltjes. Aangekomen in Mardin vinden we een prima hotel in de binnenstad met een prachtig dakterras. Daar bewonderen we ’s avonds de sfeervol verlichte stad. De volgende ochtend wandelen we op ons gemak door de mooie binnenstad, waarna we over de vlakte op weg gaan naar Sanliurfa, al eeuwen lang een belangrijk religieus centrum. We rijden over een landschappelijk saaie weg langs oneindige akkers met jong groen graan. Ook katoen wordt hier veel verbouwd maar dat is net geoogst. De vele stuwmeren en irrigatiekanalen maken dit in deze omgeving mogelijk.

In Sanliurfa vinden we al snel het beoogde hotel in de binnenstad. Een sfeervol oud pand met een enthousiaste eigenaar. We boeken zowaar voor drie nachten en willen lekker relaxt aan doen de komende dagen. We verkennen de binnenstad, die een mooi park heeft met veel groen en vijvers met massa’s heilige karpers. Volgens de legende wordt je blind als je er een vangt. Dus zijn het de meest beschermde vissen van Turkije, die met speciaal voer door de toeristen en bedevaartgangers verwend worden. De geboortegrot van de profeet Ibrahim/Abraham is in het park gelegen. Heilige grond dus. Boven het park torent het kasteel uit. De stad bevalt ons nu al. Een sfeervolle mix van Turkse, Arabische en Koerdische invloeden. Weinig buitenlandse toeristen dus veel nieuwsgierige blikken en snel aanspraak op straat. We worden regelmatig gevraagd om met mensen op de foto te gaan. Gelukkig is onze filmsterrenstatus niet zo groot als die van 4 donkere Afrikaanse mannen in traditionele kledij. Die kunnen in het park bijna geen stap zetten of ze worden omringd door enthousiaste meiden die met hun op de foto willen. Ze laten het vriendelijk over zich heenkomen. Ook wij kijken onze ogen uit. Vrouwen met prachtige tatoeages en baardige mannen in pofbroeken. Grote groepen vrouwen en kinderen picknicken gezellig in het park. De kleurrijke bazaar bestaat uit een wirwar van straatjes, waar men gewoon met motor en brommer doorheen crost, ondanks de drukte. We verdwalen gelijk en komen eruit op een heel andere plek dan gepland. De volgende dag staan we laat op en bezoeken het kasteel. We klimmen omhoog slalommend langs een pufhijgende groep vrouwen in lagen kleding. Boven gekomen hebben we inderdaad een fraai uitzicht. Daarna slenteren we de stad door en bekijken diverse fraaie gebouwen en de sfeervolle steegjes in het oude centrum.

De volgende dag bezoeken we Harran, een van de oudste permanent bewoonde steden ter wereld. Een arm gebied dicht bij de Syrische grens, waar de mensen in huizen van keien en leem wonen. Sommige huizen zijn nog traditioneel gebouwd met een dak als een bijenkorf. De getatoeëerde vrouwen met de paarsblauwe hoofddoeken komen uit deze streek en kleuren het straatbeeld. De stapel oude stenen boeien me ook nu nauwelijks. Zeer weinig van het oude Harran staat nog overeind. Frida is zoals verwacht als bouwkundige wel enthousiast over enkele ruïnes en de bouwmethodes. Terug in ons hotel worden we door de eigenaar uitgenodigd voor het besnijdenisfeest van een 7 jarig jongetje. Heel eervol natuurlijk, maar we bedanken er vriendelijk voor. Arme jongen denken we, die aan het begin van de avond nog vrolijk in een sultankostuum als feestvarken het hotel binnenkomt. De vrouwen laten daarbij imponerend hard vreugdegehuil horen. Het feest zal zonder ons zijn, wij gaan gezellig buiten de deur een kebab eten. Daarna gaan we ontspannen in het park een waterpijp roken en thee drinken. Van een vriendenclubje op het terras krijgen wij spontaan lekkere koekjes aangeboden. Weer in het hotel loopt het feest op zijn einde. Het aanbod van de hoteleigenaar om foto’s te maken van de besnijdenis slaan we resoluut af. Het jongetje ligt opgekruld in de armen van zijn vader als het gezelschap vertrekt. Via de mail krijgen we die avond bericht dat onze visumaanvraag voor Iran is goedgekeurd. We gaan over enkele dagen naar Erzurum om de visa op te halen, zodat onze geplande reis naar Iran definitief door kan gaan.

Op 30 april reizen we naar de berg Nemrut Dagi, waar we de volgende ochtend omhoog willen. Op de berg heeft een vroegere koning zichzelf een sterrenstatus aangemeten. Hij heeft grote beelden van allerlei goden en hemzelf laten maken rondom een hele hoge berg stenen waaronder hij begraven is. Een variant op de piramides van Egypte. Uiteraard staat hij in het midden. Een deel van de beelden staat nog op de berg. Jammer genoeg zijn het merendeels beelden zonder hoofden, die door natuurgeweld nu aan de voeten ervan liggen. In de omgeving bewonderen we eerst nog een prachtige Romeinse boogbrug en een met stenen opgebouwde berg, waar nog 4 van de vele pilaren aanwezig zijn die de koning had laten plaatsen. De rest van de pilaren hebben de Romeinen later gebruikt om er de boogbrug mee te bouwen. Recyclen op zijn best. We ontmoeten bij ons hotel drie jonge Australiërs waar we leuk contact mee hebben. We gaan met zijn vijven de beelden bekijken. Deze zijn metershoog en indrukwekkend in deze stenige omgeving. Er ligt nog enige sneeuw rond de beelden en dat geeft extra sfeer aan deze mystieke plek. Terug bij het hotel gaan we lekker relaxen en kletsen we met de Australiërs.

De volgende dag reizen we naar Dyabakir, een stad met een nog grotendeels ommuurde oude binnenstad. Het is lastig om van de vele hotels er een te vinden die ons aanstaat. Voordeel van de zoektocht is wel dat we zo een groot deel van de binnenstad bekijken, die sfeervol is maar niet bijzonder. Na stevig onderhandelen wordt het een 5 sterrenhotel, waar we heerlijk gebruik maken van de hamam en de sauna. De volgende dag reizen we door naar het regenachtige Erzurum, waar we net voor sluitingstijd het Iraanse consulaat bezoeken. Zij hebben de goedkeuring van de visumaanvraag ook ontvangen, maar kunnen onze papieren van 3 weken terug niet vinden. Paspoorten inleveren en morgenvroeg om 11.00 uur maar terugkomen. Frida vraagt die avond kledingadvies voor Iran in een modezaak. Ze wordt uiteindelijk naar de afdeling “ alles bedekkende kleding” meegenomen. Meerdere vrouwen bemoeien zich ermee, zeker als Frida een aardig jasje heeft gevonden. De bijpassende broek wordt resoluut door de dames afgewezen en terecht! De prijs voor het jasje is haar te fors en de dames vragen namens Frida korting. Die kan ze krijgen, maar het blijft te duur voor een leuke hobbezak die ze maximaal 1 maand draagt. We winkelen later nog wel eens verder.

De volgende ochtend krijgen we in het consulaat vlot onze paspoorten met visum overhandigd en gaan we op weg naar de Kackar Mountains, waar we eerder zijn geweest deze reis. Eindelijk weer eens lekker in de natuur wandelen de komende 5 dagen. Het uitgekozen hotel in de bergen is eenvoudig maar met goede voorzieningen en lekker eten. Wel onhandig dat ik een flinke verkoudheid heb opgelopen en niet fit ben. Net nu we willen wandelen. Frida maakt de volgende ochtend een wandeling van een uur naar een ruïne op een bergtop dicht bij ons hotel, waar ze fraaie uitzichten heeft over de omringende bergen en ons dal. Er zijn in het hotel ook twee Australische vrouwen, waarvan er maar een (Heather) een middagwandeling wil maken. Ze nodigt Frida uit om samen te gaan, die het aanbod graag accepteert. De dames gaan enthousiast op weg en komen enigszins afgepeigerd na 5 uur wandelen terug. Het pad naar boven was al slecht beschreven in de wandelgids en het pad naar beneden was helemaal niet te vinden. Omdat de ruige hellingen veel te steil zijn om af te dalen zijn ze via de bredere maar veel langere weg terug naar het dorp gewandeld. Het blijft hier in het noorden helaas regenachtig met af en toe een droge periode. De volgende dag maken we een korte wandeling naar het dichtstbijzijnde dorpje, waar we tussen de rummikub spelende mannen thee drinken en brood krijgen aangeboden. We zijn op tijd terug in het hotel voordat een forse regenbui begint. Zo fors, dat de stroomvoorziening in het dal uitvalt. Onze gastheer Mehmet zorgt gelijk voor een gaslamp en warme thee met Turks fruit zodat we ontspannen verder kunnen lezen. De volgende dag maken we een wandeling verder het dal omhoog. We wandelen door een mooie omgeving met veel bloeiende fruitbomen. Hogerop ligt nog een flinke sneeuwbrug over de rivier. De regelmatig vallende regen en de mistvelden hogerop maken dat we op dat fraaie punt terugkeren. 8 mei gaan we terug naar Erzurum, waar we de auto inleveren en de volgende dag gaan winkelen. Op 10 mei reizen we naar Iran. We komen zeker nog een keer terug in Turkije. Het heeft een prachtige natuur, een rijke historie en de mensen zijn erg gastvrij en hartelijk.

Frida & Bert